Để sử dụng tiếng Anh lưu loát, ai cũng sẽ phải đối mặt với không ít trở ngại từ việc thông thạo các quy tắc ngữ pháp khó nhằn đến việc ghi nhớ các cách chia động từ rắc rối. Và có lẽ, thử thách lớn nhất mà dường như tất cả mọi người gặp phải đó là nắm được cách phát âm các từ vựng trong tiếng Anh.
Thực tế cho thấy, không phải ai cũng có một sự ưu ái cho việc luyện phát âm, dẫu rằng đây là một kỹ năng ảnh hưởng rất lớn đến khả năng nghe hiểu ngôn ngữ của bạn. Khi bạn phát âm chuẩn và rõ, người nghe sẽ lập tức hiểu ngay ý của bạn.
Chưa kể, bạn sẽ học tiếng Anh nhanh hơn, bởi vì khi bạn nghe ai đó nói chuyện, bạn nhận ra ngay “À, đó là tiếng Anh, từ này mình có biết”. Qua đó, bạn cũng sẽ cảm thấy tự tin hơn mỗi khi sử dụng tiếng Anh trong giao tiếp.
Không biết liệu bạn có đang vất vả tìm cách phát âm như thế nào để nghe cho rõ hai từ “free” và “three”, hay những từ khó nhắn như “squirrel” với “colonel”, hay vẫn đang vật vã cùng các từ phát âm gần giống nhau như “bought”, “boat”, và “but”,… Hãy thử xem qua 7 mẹo sau để giúp bạn phát âm tiếng Anh chuẩn không thua gì người bản xứ nhé!
1. Tìm hiểu Bảng Ký Hiệu Ngữ Âm Quốc Tế (IPA)
Khi gặp từ vựng mới, ai cũng sẽ gặp chút khó khăn để học cách phát âm, nhưng bạn biết không, ngay từ đầu mà học sai cách thì không ổn chút nào. Do đó, để tránh ảnh hưởng đến cả một quá trình dài học tiếng Anh, khi bắt đầu, chúng ta hãy học sao cho đúng. Bảng Ký Hiệu Ngữ Âm Quốc Tế sẽ giúp được cho chúng ta điều này.
Bảng Ký Hiệu Ngữ Âm Quốc Tế sử dụng các ký tự trong bảng chữ cái Latin để ký hiệu cho âm vị, hay các âm riêng lẻ. Khi bạn mở từ điển, bạn có thể thấy, đối với mỗi từ vựng bạn đang tìm kiếm thì đều có một hàng những ký tự lạ lạ theo sau. Đây là cách ký hiệu của Bảng Ngữ Âm Quốc Tế. Ví dụ như từ “ball”, từ này bao gồm 3 âm khác nhau hoàn toàn.
Trong Bảng Ngữ Âm Quốc Tế, bạn sẽ thấy từ “ball” được viết thành “bɔl” – mỗi ký tự biểu thị cho một âm khác nhau. Mẹo ở đây là chỉ cần bạn nắm được bảng ngữ âm này, bạn sẽ không cần phải đợi hỏi một người nào đó giúp bạn đọc được từ vựng mới mà chỉ cần nhìn qua cách viết. Vi bạn đã biết ngay từ này đọc lên như thế nào.
Dĩ nhiên, ngay từ đầu nhìn vô thì có vẻ khó hiểu thật nhưng ông bà ta vẫn hay dạy “có công mài sắt, có ngày nên kim”. Khi bạn nắm vững các ký hiệu và ngữ âm trong Bảng Ký Hiệu Ngữ Âm Quốc Tế rồi, thì chỉ cần có cuốn từ điển trên tay, từ vựng nào bạn cũng có thể đọc lên một cách chính xác.
2. Xác định điểm yếu của bạn.
Ai cũng có điểm mạnh và điểm yếu; tuy vậy, nhiều người dù biết rằng bản thân cần phải cải thiện lại kỹ năng nói, họ lại chẳng biết phải bắt đầu từ đâu như thế nào. Dĩ nhiên, ai cũng muốn sử dụng tiếng Anh một cách hoàn hảo nhất có thể và để làm được điều đó, chúng ta cần một sự phân chia hợp lý các mục tiêu để công sức bỏ ra xứng đáng hơn.
Nói nghe dễ hơn làm, nhưng cách đơn giản nhất để cải thiện điểm yếu trong việc giao tiếp tiếng Anh thì chỉ có thể là trực tiếp nói chuyện với một người bản xứ thôi. Bạn có thể nhờ một người bạn thân thiết hoặc giáo viên lắng nghe bạn nói tiếng Anh và để họ chỉ ra những lỗi sai của bạn.
Thường thì đối với người học tiếng Anh, chúng ta không nhận ra được lỗi sai của chính mình. Còn đối với người bản xứ, họ có thể nghe được ngay những lỗi chúng ta cần sửa. Nếu không có điều kiện để giao tiếp với người bản xứ, bạn có thể nhờ đến sự trợ giúp của mạng lưới Internet ngày nay. Có rất nhiều trang web cũng như các ứng dụng miễn phí giúp bạn gặp gỡ người bản xứ trên khắp thế giới.
Trang web italki là một ví dụ; tại đây bạn sẽ được hướng dẫn để học tiếng Anh online một cách hiệu quả nhất.
3. Thực sự “lắng nghe” tiếng Anh
Chúng ta đang bàn về chuyện phát âm, vậy tại sao lại có sự xuất hiện của cả kỹ năng nghe ở đây nhỉ? Thật ra, việc luyện kỹ năng “lắng nghe” tiếng Anh sẽ giúp chúng ta ít nhiều trong việc hiểu được các từ vựng tiếng Anh thông dụng.
Tiếng Anh là ngôn ngữ được gần 340 triệu người bản xứ sử dụng trên toàn thế giới, và có không biết bao nhiêu là kiểu giọng tùy theo vùng miền cũng như cách phát âm khác nhau. Thông thường, khi chúng ta xem tivi hay các chương trình giải trí, chúng ta có cơ hội học được rất nhiều từ lóng cũng như không còn quá xa lạ với các mẫu hội thoại thường ngày. Tuy vậy, việc chúng ta vô tình học phải các cách phát âm sai hay sử dụng mẫu câu không chính xác do chúng ta đang bắt chước theo tiếng địa phương là điều khó mà tránh khỏi.
Nhấn để xem Cuộc phỏng vấn rất thú vị giữa tổng thống Obama và Ellen
Vì vậy, hãy thử các gợi ý sau nhé:
- Đầu tiên, hãy lựa chọn kiểu giọng mà bạn cảm thấy phù hợp để luyện tập. Dẫu rằng cùng học tiếng Anh thì hiểu nhau là chuyện đương nhiên, cách phát âm cũng như một số mẫu câu có sự khác biệt đáng kể. Hầu hết chúng ta được học tiếng Anh của người Anh (British English) hoặc tiếng Anh của người Mỹ (American English) do cả hai đều được sử dụng nhiều nhất trên thế giới.
- Lựa chọn các nguồn đáng tin cậy để theo đuổi kiểu giọng chúng ta đã chọn qua việc xem tin tức, phim tài liệu hay các chương trình truyền hình, dần dần quen với cách những người ta nói chuyện thường ngày như thế nào.
- Nếu bạn chuộng nghe giọng Mỹ, hãy xem thử chương trình trò chuyện của Ellen, một chương trình vô cùng ăn khách tại Mỹ.
- Ghi chú lại những từ vựng mới và bắt chước đọc theo người nói. Cứ lặp đi lặp lại như thế cho đến khi bạn cảm thấy mình đã đọc giống hệt họ.
Sau đó, hãy khiến việc ngồi luyện nghe tiếng Anh như thế này trở thành thói quen hằng ngày của bạn. Qua việc cọ xát với ngôn ngữ hằng ngày như vậy, dần dần bạn sẽ có được phản xạ nghe được đủ mọi kiểu giọng đang nói tiếng Anh.
4. Thử phương pháp “nhại giọng”
Hồi nhỏ (cũng có thể đến giờ vẫn vậy), chúng ta ắt hẳn có trò chơi “nhại giọng” anh chị em mình đến độ khiến họ phải nổi nóng. Phương pháp “nhại giọng” cũng xuất phát từ đó, tuy vậy lần này chúng ta sẽ không làm phiền đến ai hết.
“Nhại giọng” như thế nào:
Để “nhại giọng” của một người bản xứ, hãy chọn ra một clip hoặc một file nghe nào đó tùy thích. Có thể vào Woodpecker để tìm các video tại đây
Mấu chốt ở đây là khi chúng ta lắng nghe, hãy cố gắng đọc thành tiếng theo giọng của người đọc. Không cần quá câu nệ tiểu tiết rằng phải hiểu họ đang nói gì mới đọc lên được, chúng ta đang cố gắng bắt chước theo âm họ phát ra càng giống càng tốt.
Tạm dừng video hoặc file nghe lại nếu thấy cần thiết và để đạt hiệu quả cao nhất, hãy lặp đi lặp lại phương pháp này. Việc “nhại giọng” như thế không chỉ giúp chúng ta cải thiện về mặt phát âm, mà chúng ta còn nắm được nhịp điệu của một ngôn ngữ. Hãy lắng nghe xem khi nói, người ta thường nhấn vào âm nào và trong một câu, họ có đọc như tụng kinh hay có nhấn vào những từ nào đó.
5. Ghi âm khi nói
Khi chúng ta còn đang bận tập trung vào việc phát âm như thế nào cho đúng, khó mà biết được chúng ta còn những lỗi sai nào cần sửa. Vì thế, hãy ghi âm rồi nghe lại để tự đánh giá. Nhưng bạn đừng lo nhé, ai cũng sẽ cảm thấy phần nào khó chịu trong lúc tự nghe lại giọng của chính mình. Cách này giúp bạn dễ dàng xác định từ vựng nào bạn còn cần chú ý luyện tập nhiều hơn.
Sáng tạo hơn, bạn có thể tự viết nên một kịch bản để tập nói. Hãy đóng vai một người bán hàng trong siêu thị hoặc tưởng tượng rằng bạn đang trò chuyện với bạn bè trên điện thoại. Trong các trường hợp đó, bạn sẽ nói những gì? Điều này không chỉ giúp bạn quen với việc sử dụng các mẫu câu mà còn để bạn sáng tạo nên các cách giải quyết khi bạn gặp phải tình huống tương tự ngoài đời.
Đọc thành tiếng cũng là một phương pháp hay. Hãy thử ghi âm bản thân mình đang đọc một tờ báo online trên The New York Times chẳng hạn. Hoặc đọc một đoạn trích từ câu chuyện thú vị nào đó của J.K Rowling như Fantastic Beasts
6. Ghi nhớ một số cách đọc viết trong tiếng Anh
Đây là một phương pháp khá hữu dụng, giúp chúng ta tránh được các rắc rối về sau này khi học phát âm. Sau đây là 3 cách đọc viết thông dụng nhất cần lưu ý:
- 2 phụ âm đứng liền kề nhau thành 1 cặp như ch và sh. Cặp phụ âm này có cách đọc kết hợp khác hẳn cách viết được tạo từ 2 phụ âm riêng lẻ. (ví dụ như ch được tạo từ phụ âm c và h, đọc là “chờ”)
- Khi đứng trước i, e và y, chữ c tạo thành âm [s] (đọc là “xờ”); và khi đứng trước a, o và u, chữ c lại tạo thành âm [k] (đọc là “cờ”). (ví dụ như từ “cell phone”, chúng ta đọc c là “xeo” chứ không đọc là “keo”)
- Những từ kết thúc bằng e thường có nguyên âm đứng trước kéo dài. (ví dụ so sánh giữa “cap” và “cake”: “cap” có nguyên âm a đọc là “a”; “cake” có nguyên âm a đọc là “aa”)
Có thể mới đọc qua, bạn sẽ cảm thấy rắc rối. Vì thế, hãy dành thời gian cho việc ghi nhớ các quy tắc này cũng như cách áp dụng trong khi nói và viết. Bạn có thể tham khảo tại đây.
7. Quan sát các chuyển động khẩu hình khi phát âm
Nhấn vào hình để học cách chuyển động khẩu hình
Tất cả các âm thanh con người phát ra đều do chuyển động của lưỡi và cơ hàm. Khi chúng ta gặp khó khăn trong việc bắt chước phát âm một từ nào đó, có thể chúng ta cần xem lại một số điều trước đã.
Khi chúng ta nghe một từ mới, hãy xem thử xem khẩu hình của người nói như thế nào. Nghe hơi lạ phải không? Nhưng cứ thử quan sát xem sao nhé! Khi nói, khẩu hình của người nói có mở to hết không? Bờ môi có cong lại như đang kiểu “o tròn môi” không? Tiếng Anh có một sự phụ thuộc rất nhiều vào chuyển động của khẩu hình hơn hẳn nhiều ngôn ngữ khác. Điều này giải thích được lý do tại sao một số học viên cảm thấy việc học phát âm tiếng Anh như một cực hình.
Bên cạnh đó, lưỡi đóng vai trò quan trọng trong việc phát âm chuẩn. Chúng ta không thể thấy được lưỡi của người nói khi họ đang nói chuyện với chúng ta, nhưng nếu biết trước được vị trí của lưỡi và âm thanh tạo ra ở các vị trí ấy sẽ giúp ích cho chúng ta rất nhiều. Bạn có thể tham khảo video sau.
Kết
Học phát âm chuẩn như người bản xứ quả không phải một sớm một chiều là xong. Thực tế cho thấy để thông thạo kỹ năng này phải mất một chuyến đi dài dằng dặc trong suốt quá trình học tiếng Anh của bạn. Nhưng đừng ngại thử thách mà bỏ cuộc sớm nghen! Khi bạn chú tâm vào cải thiện kỹ năng phát âm của bản thân, bạn sẽ cảm thấy việc nghe hiểu người khác trở nên dễ dàng hơn rất nhiều. Từ đó kỹ năng nghe nói của bạn cũng được cải thiện đáng kể đấy. Đây là mục tiêu mà tất cả những ai học tiếng Anh, bất kể trình độ từ vỡ lòng đến cao cấp, đều nên theo đuổi.
Vì thế, thực hành ngay từ bây giờ thông qua hàng nghìn video trên ứng dụng Woodpecker ? Hãy xem AsapScience giải thích về những gì bạn nhìn thấy, thực chất có ảnh hưởng đến những gì bạn nghe được qua video